Mae newydd wawrio arnaf mai dyma'r un egwyddor y mae dysgwyr Cymraeg yn ei dysgu, efallai heb wybod y cefndir, yn eu hail wers - bod y Cymry yn mynd i'R gwely (to bed), i'R ysbyty (to hospital) ac i'R gwaith (to work).

Wnes i ddim deall pam chwaith, nes imi drio cyfieithu adroddiad cyfarfod Clwb Jas Aberystwyth oedd yn dweud rhywbeth fel "with X on saxophone and Y on keyboard". Ysgrifennais "X ar sacsoffon ac Y ar allweddell". Eglurodd Bruce, oherwydd nad oes bannod amhenodol (a/an) yn y Gymraeg, fel arfer mae'r "a[n]" yn gynwysedig yn ystyr enw ar ben ei hun, felly mae "X ar sacsoffon" yn golygu "X on A saxophone, lle dylai fod "X on THE saxophone" a "'dw i'n mynd i wely" yn golygu "I'm going to A bed".

Felly, byddai "Dw i'n mynd i Ddyffryn" yn golygu "I'm going to a valley" - ac felly byddai'n swnio ar lafar. Byddai "Dw i'n byw yn Nyffryn" yn swnio fel gwall dysgwr am "mewn Dyffryn" - mae'n gadael y gwrandaw-wr yn yr awyr yn disgwyl cael gwybod PA ddyffryn. Fel mae Sylvia'n dweud, mae "yn Bontnewydd" "yn Gellilydan", "yn Benllech" ayb yn dangos bod y fannod benodol (y) yn ddealledig ar lafar.  (Mae angen cofio hyn wrth ddefnyddio Cysill, sy'n ceisio treiglo yn y ffordd arferol)

Mae rhai o'r enwau hyn wedi'u rhestru yn y "Gazetteer" a'r fannod ar eu hol, rhai hebddi.  Mae'n debyg y byddai'n fwy cywir ysgrifennu "y Benllech", "y Bontnewydd", "y Gellilydan, "y Gorseinon" ac ati mewn dogfennau ffurfiol, ond nid yw hynny'n gorfodi neb i gynnwys y fannod wrth siarad.

Ann (gyda chymorth Bruce yn y paragraff olaf!)