"1. Rheol ddigon cyfarwydd yw fod yn rhaid treiglo ansoddair sy’n dilyn enw benywaidd unigol, e.e. siop fach, cymdeithas gref, gwraig lawen, a gwyddys hefyd y treiglir pob ansoddair arall sy’n goleddfu’r un enw ac yn ei ddilyn, e.e. siop fach gynnes, cymdeithas gref wledig, gwraig lawen ddi-hid; ond cyfyd anawsterau pan gyfunir dau enw neu ddau enw ac ansoddair.
2. Pan fydd enw’n dilyn enw arall dywedir bod yr ail enw mewn perthynas enidol â’r cyntaf a chan amlaf erys yr ail enw’n ddidreiglad yn y gystrawen hon, e.e. calon mam, merch brenin, Prifysgol Cymru, rhestr llyfrau. Yn achos rhai cyfuniadau, fodd bynnag, ystyrir mai swyddogaeth ansoddeiriol sydd gan yr ail enw ac fe’i treiglir fel pe bai’n ansoddair, e.e. siop lyfrau, ysgol fabanod, tref farchnad.
3. Gall pennu’r ffin rhwng y ddau ddosbarth hyn fod yn ddigon dyrys, a hawdd y gellid dadlau fod rhestr lyfrau yr un mor dderbyniol â rhestr llyfrau. Tuedd yr iaith lafar yw troi’r ail enw’n ansoddeiriol lle nas ystyrir felly yn llenyddol, ac er y dywedir yn naturiol y swyddfa bost, yr Adran Ddrama, yr Adran Gymraeg etc., swyddfa’r post, Adran Drama, Adran y Gymraeg sydd fwyaf derbyniol yn ysgrifenedig. Os dymunir bod yn fwy penodol, fodd bynnag, a sôn am deip arbennig o ‘swyddfa’ neu ‘adran’ etc., neu am un lle penodol, y mae’n rhaid arfer y gystrawen gyntaf, e.e. yn y swyddfa bost leol, mewn adran ddrama well, yn yr adran Gymraeg hynaf.
4. Dyma rai enghreifftiau eraill lle y ceir cyfuniad o ddau enw, a lle y mae swyddogaeth ansoddeiriol i’r ail enw:
1. siop fwyd
2. cystadleuaeth ddrama
3. adran lawysgrifau
4. stondin lyfrau
5. Amgueddfa Lechi Cymru
6. ffatri geir
Os ychwanegir ansoddair sy’n goleddfu’r ail enw yna peidia’r ail enw â bod yn ansoddeiriol, ac ni chaiff ei dreiglo:
1. siop bwydydd iach (Awgrymai siop fwydydd iach fod y siop yn hytrach na’r bwydydd yn iach.)
2. cystadleuaeth dramâu byrion
3. adran llawysgrifau diweddar
4. stondin llyfrau ail-law
5. Amgueddfa Bywyd Gwyllt Cymru
6. ffatri prosesu bwyd
cf. effaith tŷ gwydr
siop llyfrau Cymraeg
llenyddiaeth Cymraeg Canol
Gellir cyferbynnu effaith tŷ gwydr, lle y mae’r tŷ yn wydr, â photel laeth wag lle y mae’r botel yn wag. Eithriad amlwg i’r hyn a ddisgwylir pan geir enw + enw + ans. yn goleddfu’r ail enw yw:
potel ddŵr poeth (Disgrifio’r dŵr a wna ‘poeth’ ond cymerir bod ‘dŵr poeth’
yn ansoddeiriol ac nid yn enidol.)"